جهش رشدی چیست؟
جهش رشدی دوره‌ای از رشد ذهنی کودک است که سریع و شدید رخ می‌دهد. کودک در ۲۰ ماه اول زندگی خود ۱۰ جهش رشدی را تجربه می‌کند. سرعت و شدت رشد، ناملایماتی را در کودک ایجاد می‌کند که بر روال معمول زندگی او تأثیر می‌گذارد.
نشانه‌های جهش رشدی
در این دوران اتفاقات زیادی برای کودک رخ می‌دهد. مغز کودک مشغول یادگیری مهارت‌های جدید، دریافت اطلاعات بیش‌تر و ایجاد تحولات ذهنی بزرگ است. نشانه‌های این دوران را می‌توان این‌گونه نام برد:
- گریه و وابستگی (آغوش) کودک افزایش پیدا می‌کند.
- الگوی خوابش به هم می‌ریزد.
- خلق و خویش غیرقابل پیش‌بینی می‌شود.
- مهارت‌هایی که آموخته است، بهبود پیدا می‌کند.
- مهارت‌های جدید می‌آموزد.
- اضطراب جدایی را تجربه می‌کند.
در ادامه مقاله به این موارد بیش‌تر می‌پردازیم.
تغییر در خلق و خو یا رفتار
اگر متوجه تغییرات بزرگی در خلق و خوی کودک خود شدید، احتمالاً او در دوران جهش رشدی خود است. ذهن آن‌ها در حال حاضر کارهای خارق العاده‌ای انجام می‌دهد و دنیای آن‌ها در حال تغییر است. این تغییر بزرگ برای یک نوزاد کوچک که هنوز در حال درک جهان پیرامون خود است بسیار دلهره‌آور خواهد بود.
برای درک بهتر این موضوع تصور کنید ناگهان متوجه می‌شوید که قابلیت پرواز کردن دارید. چه اتفاقی برای شما رخ خواهد داد؟ ناگهان جهان اطراف‌تان و همه تصور و درک شما از این جهان به چالش کشیده می‌شود. حال باید به دنبال این باشید که در این جهان جدید چگونه زندگی کنید.
این همان چالشی است که کودک شما در هر جهش رشدی با آن روبه‌رو می‌شود. همان‌طور که درک آن‌ها از جهان تغییر می‌کند، آن‌ها باید خود را با هنجارهای جدید وفق دهند. بنابراین قابل درک است که کودک برای احساس امنیت و آرامش در این دوران ناآرام بیش‌تر به شما بچسبد. یعنی بغل و آغوش بیش‌تری طلب کند.
صد البته که این دوران برای پدر و مادر هم سخت خواهد بود. پس اگر برایتان مقدور است از کسی کمک بگیرید تا بتوانید استراحت کنید. طبیعت و هوای تازه نیز می‌تواند به کودک کمک کند. به یاد داشته باشد که این دوران ماندگار نیست و به زودی تمام خواهد شد.
تغییر در روال تغذیه
در طول یک جهش، ممکن است متوجه شوید که کودک شما به طور ناگهانی تمایل کم‌تری به غذا خوردن دارد.
ممکن است متوجه شوید که:
- نسبت به قبل در وعده‌های بیش‌تری غذا می‌خورد.
- علاقه‌ای به غذا خوردن در زمان‌های معمول قبلی خود ندارد.
- غذا یا شیر را پس می‌زند.
- با غذاهایی که قبلا با لذت می‌خورده است، مشکل پیدا می‌کند.
- وعده‌های غذایی خود را کوتاه‌تر و در عوض تمایل به میان وعده‌هایش بیش‌تر می‌شود.
برای کمک به غذا خوردن کودک در این دوران چه کارهایی می‌توان انجام داد:
- به وعده‌های قبلی تغذیه کودک خود، پایبند باشید.
- اگر حواسش پرت می‌شود، در محیطی آرام به او غذا بدهید.
- از تعداد پوشک‌های پرش مطمئن شوید. اگر احساس کردید که بدنش کم آب شده است با پزشک مشورت کنید.
- با غذا خوردن کودک همراهی کنید. غذا خوردن شما با او تشویقش می‌کند تا بتواند بهتر غذا بخورد.
- غذا را برایش جذاب کنید. ایجاد شکلک‌های متفاوت با غذا، استفاده از رنگ‌های جذاب و یا هر روش دیگری که می‌دانید.
- کودک به شدت احساس شما را درک می‌کند. اگر خسته و ناامید شدید، به خودتان استراحت دهید.
تغییر در سلامت
اگر چه در این دوران تغییر در سلامت کودک، کم‌تر رایج است. اما ممکن است با آن‌ها مواجه شوید. شایع‌ترین مشکلاتی که ایجاد می‌شود، عبارت است از:
- سرماخوردگی
- سرفه کردن
- دندان درآوردن
- عفونت‌های گوش
اگر متوجه مشکلاتی در سلامت کودک خود شدید، حتما با پزشک مشورت کنید.
یادگیری مهارت‌های جدید
تا اینجا در مورد نکات منفی این دوران بحث شد. نکته مثبت این دوران این است که شما به صورت واضح شاهد رشد، یادگیری و تغییر در کودک خود خواهید بود. تعدادی از تغییرات مهم را در اینجا برایتان لیست می‌کنیم:
- کودک یاد می‌گیرد که لبخند بزند.
- سرش را صاف نگه دارد.
- غلت بزند.
- به دنبال پدر و یا مادر خود سرش را بچرخاند.
- اسباب‌بازی خود را با دست نگه دارد.
- اسباب‌بازی خود را تکان دهد.
- بازی دالی را انجام دهد.
- شروع به حرف زدن با شما می‌کند.
- دایره لغاتش بزرگ‌تر می‌شود.
دیدن این رشد در کودک لذت‌بخش است و خستگی این دوران را برایتان کم‌تر خواهد کرد.
دوران جهش چه تأثیری بر روی آرامش و خواب کودک دارد؟
مغز کودک در طول جهش به سرعت در حال رشد است، این مورد می‌تواند خواب او را به صورت موقتی تحت‌تأثیر قرار دهد. تأثیراتی که این دوران بر روی خواب دارد، عبارتند از:
- مقاومت در برابر خوابیدن: بنابراین زمان بیش‌تری برای آمادگی کودک برای خواب نیاز دارید.
- کودک برای خوابیدن به شما نیاز پیدا می‌کند. حتی ممکن است کودک بدون حضور شما نخوابد.
- ممکن است کودک در طول شب بارها و بارها از خواب بلند شود. حتی در این بیداری‌ها ممکن است مهارت جدیدی را که آموخته است، تمرین کند.
- کودک تمایل دارد صبح خیلی زود از خواب بیدار شود. سعی کنید با حفظ شرایط خواب، محیط را برای خواب بیش‌تر صبح‌گاهی‌اش، مساعد کنید.
- تمایل به تغذیه در طول شب. از آن‌جا که کودک در طول روز ممکن است به اندازه کافی غذا نخورد و یا به دلیل این‌که فعالیتش بیش‌تر شده است، در شب تقاضای غذا دارد.
- متصل کردن چرخه‌های خواب به یک‌دیگر برای کودک سخت می‌شود. کودک بیش‌تر چرت‌های کوتاه می‌زند تا خواب.
- در طول روز خسته به نظر می‌رسد. سعی کنید برای رفع این موضوع زمان‌های بیداری‌اش را کاهش دهید.
درست است که این دوران کوتاه است و به پایان می‌رسد. اما ممکن است عادت‌هایی مانند تکان دادن، تغذیه با شیر مادر و … برای خوابیدن در کودک ماندگار شود. سعی کنید بعد از گذراندن دوره، کودک را کم کم به روال قبلی خود بازگردانید.
جهش‌های رشدی چقدر طول می‌کشند؟
طول جهش‌های رشدی متفاوت است. کوتاه‌ترین جهش‌ها فقط یک هفته و طولانی‌ترین‌ها تقریباً پنج هفته دوام دارد. البته در طول این دوران فراز و نشیب وجود دارد و کودک در زمان‌هایی بهتر است.
چگونه می توانید در حین جهش به کودک خود کمک کنید؟
در مرحله اول بدانید که این یک دوره است و با تمام مشکلاتش تمام خواهد شد. پس ناامید نشوید. روال قبلی کودک را حفظ کنید. این کار هم موجب آرامش او خواهد شد و هم نگرانی شما را در مورد عادت‌های جدید بعد از جهش کم‌تر خواهد کرد. نکات مهم را در ادامه ذکر می‌کنیم:
- آرامش خود را حفظ کنید. زیرا کودک سریعا احساس شما را دریافت کرده و خودش نیز درگیر خواهد شد.
- تا حد امکان روال عادی قبل را ادامه دهید.
- از روال‌هایی که بعدا ترک آن برای کودک سخت خواهد بود، اجتناب کنید.
- تماس فیزیکی، خصوصا تماس پوست به پوست خیلی کمک‌کننده خواهد بود.
- از دوستان، خانواده و یا پرستار کمک بگیرید تا بتوانید استراحت کنید.
توجه به این نکته مهم است که زمانی که کودک شما همه ۱۰ جهش را پشت سر می‌گذارد، قرار نیست که همه چیز به آرامی و خوبی پیش رود. کودک هنوز دوره‌هایی از رشد سریع ذهنی و جسمی را خواهد داشت. اما سنش بیش‌تر شده و می‌تواند نیازهایش را بازگو کند. او در بروز و مدیریت احساس هنوز تازه‌کار است و نیاز است که کمکش کنید.
نمودار زیر جهش‌های رشدی کودک در هفته‌های مختلف را نمایش می‌دهد.
اشتراک‌ها: زمان و نحوه حذف پستانک - ماتیکان کده
اشتراک‌ها: اضطراب جدایی در کودکان - ماتیکان کده